-
1 олы
прил.1)а) большо́йолы урамга чыгу — вы́йти на большу́ю у́лицу
олы йортка ни кирәк - кече йортка шул кирәк — (погов.) то, что ну́жно большо́му до́му, необходи́мо и ма́ленькому до́му
олы телдән үтмәде, кече телгә җитмәде — (погов.) по уса́м текло́, а в рот не попа́ло (букв. по большо́му языку́ не прошло́, до ма́ленького языка́ не дошло́)
б) большо́й, огро́мный, кру́пный (успех, талант и т. п.)олы җиңү — кру́пная побе́да; огро́мное достиже́ние
олы бәхет — большо́е сча́стье
в) высо́кий, большо́й ( авторитет)олы дәрәҗәгә ирешү — доби́ться высо́кого положе́ния
олы хөрмәт күрсәтү — ока́зывать большу́ю (высо́кую) честь
олы ышаныч — высо́кое дове́рие
г) вели́кий, большо́йолы мәмләкәтләр — вели́кие держа́вы
олы акыл ияләре — вели́кие мысли́тели
олы шатлык — больша́я ра́дость
2) ста́рший ( по возрасту)олы ага - икенче ата — (погов.) ста́рший брат как второ́й оте́ц
олы кыз — ста́ршая дочь; бо́льшенькая
олы малай — ста́рший сын; бо́льшенький
олы хатын — уст. ста́ршая (пе́рвая) жена́
олы улы сугышта — ста́рший сын на фро́нте
ул миннән олы — он ста́рше меня́
3)а) ста́рший; взро́слый; пожило́йолы кешеләр — взро́слые (пожилы́е) лю́ди; лю́ди прекло́нного во́зраста
олы буын язучылар — писа́тели ста́ршего поколе́ния
б) мн.; в знач. сущ. олылар ста́ршие, пожилы́е, взро́слыеолылар сүзенә колак салу — прислу́шиваться к слова́м ста́рших (взро́слых)
олылар белән олыларча сөйләшү — разгова́ривать со ста́ршими с почте́нием
в) в знач. сущ.; в притяж. ф. олысыразг. больша́к, большу́хаөлкән улы - йортның олысы — ста́рший сын - больша́к до́ма
4) почте́нный, досто́йный уваже́ния; почётный; благоро́дныйул безнең өчен бик олы кеше — для нас он весьма́ почте́нный челове́к
икмәктән олы аш юк — (погов.) нет почётнее пи́щи, чем хлеб; хлеб всему́ голова́
•- олы аналык чоры
- олы ата
- олы атай
- олы аталык чоры
- олы итү
- олыны олы итү
- олы юл
- олы як
- олы яшьтә••олы авыз — болту́н
олы бавырлы — см. олы җанлы
олы башы(гыз) белән — намёк на соли́дный во́зраст и на жи́зненный о́пыт ( при упрёке за необдуманный поступок)
олы иман — чи́стая со́весть; и́скренняя ве́ра
олы йомыш — больша́я нужда́ ( о естественном отправлении)
олы йөрәкле — великоду́шный
олы җан иясе — челове́к большо́й души́
олы җанлык — великоду́шие, челове́чность
олы кылану — ва́жничать
олы сабый — юро́дивый
олы сөйләү (сөйләшү) — говори́ть (разгова́ривать) свысока́
олы сүз — ну́жное (поле́зное) сло́во
олы сүздә оят юк — (погов.) пра́вды не́чего стыди́ться
олы юлга чыгу — вы́йти на большу́ю доро́гу (встать на пра́вильный путь)
олыга җибәрү — см. зурга җибәрү
олыга китү — см. зурга китү
олыга сан булу — повзросле́ть; станови́ться/стать взро́слым
- олы җанлыолыдан кубу — см. зурдан кубу
- олы күтәрү -
2 оп-олы
прил.; разг.; превосх. ст. от олы1) великово́зрастный; настоя́щий взро́слыйоп-олы улыңны баласытып йөрмә — не балу́й как ребёнка своего́ великово́зрастного сы́на
кара инде малаеңны, оп-олы егет булган — смотри́-ка, сын твой стал настоя́щим взро́слым джиги́том (па́рнем)
2) ста́рый, престаре́лыйтүрдә оп-олы кешеләр утыра — на почётном ме́сте сидя́т ста́рые-преста́рые лю́ди
3) са́мый ста́рший, са́мый почётный (перен.)безнең арада оп-олы кеше - ул — среди́ нас са́мый ста́рший (са́мый почётный) - он
-
3 гериатрия
жгериатрия (медицинаның олы яшьтәге кешеләрнең авыру үзенчәлекләрен өйрәнү һәм аларны дәвалау белән шөгыльләнә торган бүлеге) -
4 паланкин
мпаланкин (Көнчыгыш илләрендә: олы түрәләрне, мәшһүр кешеләрне күтәреп йөртү өчен өсте бөркәүле махсус носилка)
См. также в других словарях:
олы-кара — Олы яшьтәге кешеләр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
олы-кары — Олы яшьтәге кешеләр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
зурлар — Олы кешеләр, өлкәннәр … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
өлкән — с. 1. Яше башкаларныкына караганда олырак булган, яше зур булган өлкән улы 2. и. күпл. Олылар, олы кешеләр; киресе: балалар, яшьләр өлкәннәр сөйләшкәндә бала чага тыгылмый. иск. Берәр ыруның, кабиләнең олы яшьтәге мөхтәрәм кешеләре 3. Нин. б.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
галиҗәнап — иск. 1. Олы күңелле, олы хисле, мәрхәмәтле, шәфкатьле кеше 2. Түрәләрне, зур дәрәҗәле кешеләрне атау һәм шуларга эндәшү сүзе … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
як — I. 1. Нин. б. бер юнәлеш һәм шул юнәлештәге пространство, урын 2. Нин. б. бер өлкә, төбәк; ил тау ягы 3. Урталыктан читтә (уңда яки сулда) булган урын, тирәлек; шулай ук кемнән яки нәрсәдән дә булса уңдагы яки сулдагы урын. Елга, урам, юл кебек… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
гериатрия — Медицинаның олы яшьтәге кешеләрнең авыру үзенчәлекләрен өйрәнү һәм аларны дәвалау белән шөгыльләнә торган бүлеге) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
аша — 1 (Талд., Гв.; Сем.: Мақ., Аяг.; Шығ.Қаз., Тарб.; Қост., Фед.) айыр. Менің а ш а мд ы кім алды? (Талд., Гв.). Айырды тістің санына қарай үш а ш а, төрт а ш а деп атай береді. Сахнада тарелка айналдырғанша, қолыңа а ш а алып, қырман басындағы… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
